श्रीमद्भागवत् महापुराण ।। स्कन्ध – तृतीय ।। अध्याय – 23.
03230010 मैत्रेय उवाच
03230011 पितृभ्यां प्रस्थिते साध्वी पतिमिङ्गितकोविदा
03230012 नित्यं पर्यचरत्प्रीत्या भवानीव भवं प्रभुम्
03230021 विश्रम्भेणात्मशौचेन गौरवेण दमेन च
03230022 शुश्रूषया सौहृदेन वाचा मधुरया च भोः
03230031 विसृज्य कामं दम्भं च द्वेषं लोभमघं मदम्
03230032 अप्रमत्तोद्यता नित्यं तेजीयांसमतोषयत्
03230041 स वै देवर्षिवर्यस्तां मानवीं समनुव्रताम्
03230042 दैवाद्गरीयसः पत्युराशासानां महाशिषः
03230051 कालेन भूयसा क्षामां कर्शितां व्रतचर्यया
03230052 प्रेमगद्गदया वाचा पीडितः कृपयाब्रवीत्
03230060 कर्दम उवाच
03230061 तुष्टोऽहमद्य तव मानवि मानदायाः
03230062 शुश्रूषया परमया परया च भक्त्या
03230063 यो देहिनामयमतीव सुहृत्स देहो
03230064 नावेक्षितः समुचितः क्षपितुं मदर्थे
03230071 ये मे स्वधर्मनिरतस्य तपःसमाधि
03230072 विद्यात्मयोगविजिता भगवत्प्रसादाः
03230073 तानेव ते मदनुसेवनयावरुद्धान्
03230074 दृष्टिं प्रपश्य वितराम्यभयानशोकान्
03230081 अन्ये पुनर्भगवतो भ्रुव उद्विजृम्भ
03230082 विभ्रंशितार्थरचनाः किमुरुक्रमस्य
03230083 सिद्धासि भुङ्क्ष्व विभवान्निजधर्मदोहान्
03230084 दिव्यान्नरैर्दुरधिगान्नृपविक्रियाभिः
03230091 एवं ब्रुवाणमबलाखिलयोगमाया
03230092 विद्याविचक्षणमवेक्ष्य गताधिरासीत्
03230093 सम्प्रश्रयप्रणयविह्वलया गिरेषद्
03230094 व्रीडावलोकविलसद्धसिताननाह
03230100 देवहूतिरुवाच
03230101 राद्धं बत द्विजवृषैतदमोघयोग
03230102 मायाधिपे त्वयि विभो तदवैमि भर्तः
03230103 यस्तेऽभ्यधायि समयः सकृदङ्गसङ्गो
03230104 भूयाद्गरीयसि गुणः प्रसवः सतीनाम्
03230111 तत्रेतिकृत्यमुपशिक्ष यथोपदेशं
03230112 येनैष मे कर्शितोऽतिरिरंसयात्मा
03230113 सिद्ध्येत ते कृतमनोभवधर्षिताया
03230114 दीनस्तदीश भवनं सदृशं विचक्ष्व
03230120 मैत्रेय उवाच
03230121 प्रियायाः प्रियमन्विच्छन्कर्दमो योगमास्थितः
03230122 विमानं कामगं क्षत्तस्तर्ह्येवाविरचीकरत्
03230131 सर्वकामदुघं दिव्यं सर्वरत्नसमन्वितम्
03230132 सर्वर्द्ध्युपचयोदर्कं मणिस्तम्भैरुपस्कृतम्
03230141 दिव्योपकरणोपेतं सर्वकालसुखावहम्
03230142 पट्टिकाभिः पताकाभिर्विचित्राभिरलङ्कृतम्
03230151 स्रग्भिर्विचित्रमाल्याभिर्मञ्जुशिञ्जत्षडङ्घ्रिभिः
03230152 दुकूलक्षौमकौशेयैर्नानावस्त्रैर्विराजितम्
03230161 उपर्युपरि विन्यस्त निलयेषु पृथक्पृथक्
03230162 क्षिप्तैः कशिपुभिः कान्तं पर्यङ्कव्यजनासनैः
03230171 तत्र तत्र विनिक्षिप्त नानाशिल्पोपशोभितम्
03230172 महामरकतस्थल्या जुष्टं विद्रुमवेदिभिः
03230181 द्वाःसु विद्रुमदेहल्या भातं वज्रकपाटवत्
03230182 शिखरेष्विन्द्रनीलेषु हेमकुम्भैरधिश्रितम्
03230191 चक्षुष्मत्पद्मरागाग्र्यैर्वज्रभित्तिषु निर्मितैः
03230192 जुष्टं विचित्रवैतानैर्महार्हैर्हेमतोरणैः
03230201 हंसपारावतव्रातैस्तत्र तत्र निकूजितम्
03230202 कृत्रिमान्मन्यमानैः स्वानधिरुह्याधिरुह्य च
03230211 विहारस्थानविश्राम संवेशप्राङ्गणाजिरैः
03230212 यथोपजोषं रचितैर्विस्मापनमिवात्मनः
03230221 ईदृग्गृहं तत्पश्यन्तीं नातिप्रीतेन चेतसा
03230222 सर्वभूताशयाभिज्ञः प्रावोचत्कर्दमः स्वयम्
03230231 निमज्ज्यास्मिन्ह्रदे भीरु विमानमिदमारुह
03230232 इदं शुक्लकृतं तीर्थमाशिषां यापकं नृणाम्
03230241 सा तद्भर्तुः समादाय वचः कुवलयेक्षणा
03230242 सरजं बिभ्रती वासो वेणीभूतांश्च मूर्धजान्
03230251 अङ्गं च मलपङ्केन सञ्छन्नं शबलस्तनम्
03230252 आविवेश सरस्वत्याः सरः शिवजलाशयम्
03230261 सान्तः सरसि वेश्मस्थाः शतानि दश कन्यकाः
03230262 सर्वाः किशोरवयसो ददर्शोत्पलगन्धयः
03230271 तां दृष्ट्वा सहसोत्थाय प्रोचुः प्राञ्जलयः स्त्रियः
03230272 वयं कर्मकरीस्तुभ्यं शाधि नः करवाम किम्
03230281 स्नानेन तां महार्हेण स्नापयित्वा मनस्विनीम्
03230282 दुकूले निर्मले नूत्ने ददुरस्यै च मानदाः
03230291 भूषणानि परार्ध्यानि वरीयांसि द्युमन्ति च
03230292 अन्नं सर्वगुणोपेतं पानं चैवामृतासवम्
03230301 अथादर्शे स्वमात्मानं स्रग्विणं विरजाम्बरम्
03230302 विरजं कृतस्वस्त्ययनं कन्याभिर्बहुमानितम्
03230311 स्नातं कृतशिरःस्नानं सर्वाभरणभूषितम्
03230312 निष्कग्रीवं वलयिनं कूजत्काञ्चननूपुरम्
03230321 श्रोण्योरध्यस्तया काञ्च्या काञ्चन्या बहुरत्नया
03230322 हारेण च महार्हेण रुचकेन च भूषितम्
03230331 सुदता सुभ्रुवा श्लक्ष्ण स्निग्धापाङ्गेन चक्षुषा
03230332 पद्मकोशस्पृधा नीलैरलकैश्च लसन्मुखम्
03230341 यदा सस्मार ऋषभमृषीणां दयितं पतिम्
03230342 तत्र चास्ते सह स्त्रीभिर्यत्रास्ते स प्रजापतिः
03230351 भर्तुः पुरस्तादात्मानं स्त्रीसहस्रवृतं तदा
03230352 निशाम्य तद्योगगतिं संशयं प्रत्यपद्यत
03230361 स तां कृतमलस्नानां विभ्राजन्तीमपूर्ववत्
03230362 आत्मनो बिभ्रतीं रूपं संवीतरुचिरस्तनीम्
03230371 विद्याधरीसहस्रेण सेव्यमानां सुवाससम्
03230372 जातभावो विमानं तदारोहयदमित्रहन्
03230381 तस्मिन्नलुप्तमहिमा प्रिययानुरक्तो
03230382 विद्याधरीभिरुपचीर्णवपुर्विमाने
03230383 बभ्राज उत्कचकुमुद्गणवानपीच्यस्
03230384 ताराभिरावृत इवोडुपतिर्नभःस्थः
03230391 तेनाष्टलोकपविहारकुलाचलेन्द्र
03230392 द्रोणीष्वनङ्गसखमारुतसौभगासु
03230393 सिद्धैर्नुतो द्युधुनिपातशिवस्वनासु
03230394 रेमे चिरं धनदवल्ललनावरूथी
03230401 वैश्रम्भके सुरसने नन्दने पुष्पभद्रके
03230402 मानसे चैत्ररथ्ये च स रेमे रामया रतः
03230411 भ्राजिष्णुना विमानेन कामगेन महीयसा
03230412 वैमानिकानत्यशेत चरल्लोकान्यथानिलः
03230421 किं दुरापादनं तेषां पुंसामुद्दामचेतसाम्
03230422 यैराश्रितस्तीर्थपदश्चरणो व्यसनात्ययः
03230431 प्रेक्षयित्वा भुवो गोलं पत्न्यै यावान्स्वसंस्थया
03230432 बह्वाश्चर्यं महायोगी स्वाश्रमाय न्यवर्तत
03230441 विभज्य नवधात्मानं मानवीं सुरतोत्सुकाम्
03230442 रामां निरमयन्रेमे वर्षपूगान्मुहूर्तवत्
03230451 तस्मिन्विमान उत्कृष्टां शय्यां रतिकरीं श्रिता
03230452 न चाबुध्यत तं कालं पत्यापीच्येन सङ्गता
03230461 एवं योगानुभावेन दम्पत्यो रममाणयोः
03230462 शतं व्यतीयुः शरदः कामलालसयोर्मनाक्
03230471 तस्यामाधत्त रेतस्तां भावयन्नात्मनात्मवित्
03230472 नोधा विधाय रूपं स्वं सर्वसङ्कल्पविद्विभुः
03230481 अतः सा सुषुवे सद्यो देवहूतिः स्त्रियः प्रजाः
03230482 सर्वास्ताश्चारुसर्वाङ्ग्यो लोहितोत्पलगन्धयः
03230491 पतिं सा प्रव्रजिष्यन्तं तदालक्ष्योशती बहिः
03230492 स्मयमाना विक्लवेन हृदयेन विदूयता
03230501 लिखन्त्यधोमुखी भूमिं पदा नखमणिश्रिया
03230502 उवाच ललितां वाचं निरुध्याश्रुकलां शनैः
03230510 देवहूतिरुवाच
03230511 सर्वं तद्भगवान्मह्यमुपोवाह प्रतिश्रुतम्
03230512 अथापि मे प्रपन्नाया अभयं दातुमर्हसि
03230521 ब्रह्मन्दुहितृभिस्तुभ्यं विमृग्याः पतयः समाः
03230522 कश्चित्स्यान्मे विशोकाय त्वयि प्रव्रजिते वनम्
03230531 एतावतालं कालेन व्यतिक्रान्तेन मे प्रभो
03230532 इन्द्रियार्थप्रसङ्गेन परित्यक्तपरात्मनः
03230541 इन्द्रियार्थेषु सज्जन्त्या प्रसङ्गस्त्वयि मे कृतः
03230542 अजानन्त्या परं भावं तथाप्यस्त्वभयाय मे
03230551 सङ्गो यः संसृतेर्हेतुरसत्सु विहितोऽधिया
03230552 स एव साधुषु कृतो निःसङ्गत्वाय कल्पते
03230561 नेह यत्कर्म धर्माय न विरागाय कल्पते
03230562 न तीर्थपदसेवायै जीवन्नपि मृतो हि सः
03230571 साहं भगवतो नूनं वञ्चिता मायया दृढम्
03230572 यत्त्वां विमुक्तिदं प्राप्य न मुमुक्षेय बन्धनात्